Wat is sterven anders dan verhuizen van de buitenwereld naar het hart van mensen die van je houden – Manu Keirse

Wat is sterven anders dan verhuizen van de buitenwereld naar het hart van mensen die van je houden – Manu Keirse

Wat is sterven anders dan verhuizen van de buitenwereld naar het hart van mensen die van je houden – Manu Keirse

Afgelopen zaterdag, een mooie dag in september, had ik het voorrecht om de lezing bij te wonen van Prof. Dr. Em. Manu Keirse, klinisch psycholoog in de geneeskunde en dé specialist in België en Nederland als het over rouw en de laatste levensfase gaat. Auteur van vele boeken.

De lezing in Panningen was georganiseerd door DagVlinder, de Zelfhulpgroep ‘het overleden kind’, bedoeld voor ouders van een overleden kind.

Voor een volle zaal legde Manu Keirse op een uiterst boeiende en duidelijke manier het rouwproces uit en alles wat daar mee te maken had. Het was muisstil in de zaal en er hing een bijzondere sfeer.

Hij roert o.a. het thema rouw en werk aan. Mensen met een baan moeten na het verlies ooit terug keren naar hun werkplek. Hoe hij/zij dan functioneert is mede afhankelijk van hoeveel ruimte en begrip de werkgever zijn werknemer biedt. Want, vertelt Manu Keirse: Die werknemer heeft nog een andere arbeid op zijn planning. Hij noemt dat rouwarbeid. Een proces wat heel veel energie kost.

Ook ontkracht hij met nadruk de mythe dat er veel huwelijken stuk gaan als een kind sterft.

Ik kan me herinneren dat mijn moeder vroeger ooit een tijdje in het ziekenhuis heeft gelegen.  Maar ik kan me niet herinneren of ik wist waarom, maar kan me wel nog herinneren dat ze er lag…En terugrekenend kom ik uit bij een leeftijd van 4 jaar. Ik moet rond die leeftijd zijn geweest dat ik met papa mee mocht naar het ziekenhuis. Ook in ons gezin heeft een kindje het niet gered.

Maar, zo vertelde dr. Keirse,  de oudere generatie was er een van ‘schouders recht, tanden op elkaar en doorgaan’. Mijn moeder was iemand van die generatie! Er werd inderdaad nooit gepraat over dit verlies en waarschijnlijk – nu moet ik even invullen – pakte mijn moeder de draad gewoon weer op en ging door met haar leven…

Dr. Keirse vraagt tijdens deze lezing nadrukkelijk om slechts drie zinnen aan 5 andere personen door te geven. Zijn pleidooi voor ‘anders leven’. Een pleidooi voor een humanere en meer verbonden samenleving. Ik wil met dit blog graag aan zijn oproep gehoor geven. Er kwamen vele tips voorbij, zoals wat zeg je tegen iemand die net zijn kind / dierbare verloren heeft. We zijn zo gewend om ‘hoe gaat het met je?’ te zeggen…maar intuïtief voel ik persoonlijk een terughoudendheid om die vraag in zo’n situatie te gebruiken, maar wat dan?

Toen mijn eigen vader overleden was, ik keerde ik gauw genoeg terug naar mijn werkplek, een ruimte die ik deelde met nog 3 andere collega’s. Op de drempel naar mijn werkruimte werd ik al gewaar van de doodse stilte die er hing. Die voelde voor mij uiterst pijnlijk en zwaar. Er was er nog niet een collega die iets zei. Vooral toen iedereen doorging met zijn werk en ik met mijn verdriet worstelde, voelde ik me erg eenzaam. Mijn moeder heb ik begin corona verloren, toen alle regels nog op volle sterkte werden gehanteerd én nageleefd.

Ik was er al van overtuigd dat rouwen hard werken voor de nabestaanden is, maar dat is een understatement! Het beheerst lange tijd je denken en je leven, beïnvloed je concentratie, levenslust en je kwaliteit van leven. Alles bij elkaar genomen, mijn eigen ervaring met het rouwproces door het overlijden van mijn ouders, overlijden van kinderen van vrienden en vrienden zelf. Ik zie wat ik anders had kunnen doen, als ik maar geweten had hoe. Misschien heb ik me daarom wel bij Nunazorg  gemeld om nabestaanden ondersteuning te mogen bieden. Ik ben er al mee gestart, maar dit is een taak die ik uitgezocht heb om me na mijn pensioen aan te wijden.